3. Basit isim cümlesi
İsim cümlesinde fiil görevini bir isim veya zamir/sıfat yapar. Rusçada böyle cümleler çok basittir. Özne yerine yalın halinde gösterme ya da kişi zamiri gelir (ad da olabilir), fiil yerine yalın halinde ad, sıfat, zamir gelir. “Ben öğrenciyim” tipi cümlede fiil görevini yapan sözcük (“öğrenci”) hiç bir ek almaz için çoğul eki hariç), ama kişi zamirinin, Türkçeden farklı olarak kullanılması mecburen. Çünkü zamir olmasa, kimin öğrenci olduğu hiç belli olmayacak. Çoğul zamirleri (“МЫ”, “ВЫ”, “ОНИ”) yanında isim de çoğul oluyor.
Örnek:Я СТУДЕ’НТ. Ben öğrenciyim.Я РАБОЧИЙ. Ben işçiyim.МЫ СТУДЕНТЫ. Biz öğrenciyiz.ОНИ СТУДЕНТЫ. Onlar öğrencidirler.
1, 2, 3.şahıs tekil kullanırken bahsettiğiniz kişinin erkek veya kadın olduğunu belirtmek ve ilgili sözcük biçimleri kullanmak önemli.
Örnek:ОН СТУДЕНТ. O (erkek) öğrencidir.ОНА СТУДЕ’НТКА. O (kız) öğrencidir.Я СТУДЕНТ. Ben öğrenciyim (erkek söylüyor).ТЫ СТУДЕНТКА. Sen öğrencisin (kadına söyleniyor).
Meslek isimleri. Bazı meslek isimlerinde hem eril, hem dişil şekli oluyor. Burada problem yok. Mesela: “ПЕРЕВОДЧИК”(erkek) ve “ПЕРЕВОДЧИЦА” (kadın) - tercüman; “ПОЭТ”(erkek) ve “ПОЭТЕССА”(kadın) - şair. Bazı meslek isimlerinin dişil ya da eril şekli yoktur, çünkü eskiden beri erkekler (kadınlar) bu işi yapmıyordu. Mesela: “ВРАЧ” – doktor (sadece eril şekli), “ШВЕЯ” – terzi, tekstil işçisi dişil şekli). Ama dişil biçimi olmayan meslek adları daha fazla.İsim cümlesinde kadına karşı böyle bir meslek adı kullanırken o her zaman eril kalıyor, onu belirten sözcükler de (sıfat, iyelik zamiri filan) eril kullanılır, ama karşısındaki kişi zamiri (veya geçmiş zamanında fiil) dişil olur.
Örnek:ОН ВРАЧ. O (erkek) doktor.ОНА ВРАЧ. O (kadın) doktor.ОНА ПО’ВАР. O (kadın) aşçıdır.ОНА УЧИ’ТЕЛЬНИЦА. O (kadın) öğretmen.
ОН ХОРОШИЙ ВРАЧ. – O iyi bir doktor.(sıfat eril şekilde)
ОНА ХОРОШИЙ ВРАЧ. – O iyi bir doktor.(sıfat eril şekilde, ama kişi zamiri dişil, doktorun kadın olduğunu gösteriyor)
ВРАЧ ПРИШЕЛ. – Doktor geldi.(isim de, fiil de erildir)
ВРАЧ ПРИШЛА. – Doktor geldi.(meslek adı erildir, ama fiil dişil şekilde ve gelenin kadın olduğunu belirtiyor)
4. Soru cümlesi
Rusçada soru sormak için bir soru edatı yok. Cümle aynı, olumlu şekilde olduğu gibi kalıyor, yazıda sonuna mecbur olarak soru işareti gelir, telaffuzda soru olduğu ses tonu değişmesiyle anlaşılır (cümlenin sonunda ses yükselir ve hemen düşer).
Örnek:ОН ПОВАР? O aşçı mı?ТЫ СТУДЕНТ? Sen öğrenci misin? (erkeğe soru)ТЫ СТУДЕНТКА? Sen öğrenci misin? (kadına soru)ДА, Я СТУДЕНТ. Evet, ben öğrenciyim. (erkeğin cevabı)ДА, Я СТУДЕНТКА. Evet, ben öğrenciyim. (kadının cevabı)
5. Olumsuz cümle
Olumsuz biçimi, sözcüğün önüne “НЕ” (“değil”) edatının gelmesiyle oluşur, başka hiç bir sözcük değişmez. Edat vurgusuzdur, “ni” olarak okunur. Fiil, sıfat, ad filan için edat aynı.
Örnek:Я СТУДЕНТ. - Ben öğrenciyim.Я НЕ СТУДЕНТ. – Ben öğrenci değilim.ВЫ НЕ СТУДЕНТ? – Öğrenci değil misiniz?
6. “ЭТО” işaret zamiri ile cümleler
“Bu” anlamını taşıyan zamir “bu masadır” tipindeki cümlelerde kullanılır. Rusçada gösterme durumunda “o” gibi zamirler kullanılmaz. Bir şeyin konuşandan uzak ya da yakın olduğunu göstermek gerekiyorsa, “ТАМ” (orada) ve “ЗДЕСЬ” (burada) sözcükleri var. Bu tip cümlede ne zamire ne adlara bir ek gelir. Ad tekil veya çoğul kullanılabilir.
Örnekler:ЭТО СТОЛ. Bu masadır.ЭТО Я. Bu benim. ЭТО АХМЕД. Bu Ahmet. ЭТО МАГАЗИН. Bu mağaza (bakkal, dükkan).ЭТО КОШКА. Bu kedi.ЭТО КОШКИ. Bu kediler.ЭТО КОМНАТА. ЗДЕСЬ СТОЛ, ТАМ КРОВАТЬ. Bu oda. Burada masa, orda karyola (var).
7. Soru zamirleri
Yukarıdaki iki tip cümle soru zamirleriyle kullanmak mümkün. Rusçada onlar çok çeşitli, biz şimdi ancak birkaç tane kullanmaya bakarız.
КТО? – Kim?ЧТО? – Ne?КАК? – Nasıl?ГДЕ? – Nerede?КУДА’? – Nereye?ОТКУ’ДА? – Nereden?ПОЧЕМУ’? – Neden?
Örnek:КТО ЭТО?/ЭТО КТО? – Bu kimdir?ЧТО ЭТО (ТАКО’Е)? – Bu nedir? ГДЕ ПРЕПОДАВА’ТЕЛЬ? – Öğretmen nerde?ТЫ (СЕЙЧА’С) ГДЕ? – Sen (şimdi) nerdesin?