8. Tanışma ve vedalaşmaEn çok kullanılan selamlaşma biçimi – ЗДРАВСТВУЙТЕ (merhaba) (“zdra’stvuyte” olarak okunur, “V” harfi okunmaz; halk ağzında bazen “zdras’te” olana kadar kısalır). Sözcük anlamı – sağlık dileği, Türkçedeki “sağ ol” gibi. “sağ ol” gibi de bu emir kipinde bir fiil, o yüzden iki şekli olabilir: “siz” (ЗДРАВСТВУЙТЕ) ve “sen” (ЗДРАВСТВУЙ).
Rusçada, Türkçedeki “iyi günler” gibi şahıssız deyimler de var.
ДО’БРОЕ У’ТРО – gün aydın,ДО’БРЫЙ ДЕНЬ – iyi günler,ДО’БРЫЙ ВЕ’ЧЕР – iyi akşamlar, ДО’БРОЙ (СПОКО’ЙНОЙ) НО’ЧИ – iyi geceler.İlk üçü vedalaşmada kullanılmaz. Son deyim uyumaktan önce söylenir.
Diğer selamlaşma biçimleri:
ПРИВЕТ! – Selam! (arkadaş arasında söylenir, resmi bir yerde asla söylenmez).ЗДОРОВО! (zdaro’va) – Selam!(ЗДРАВСТВУЙТЕ gibi sağlık dileği olan ve en çok erkek arkadaşlar ortamında kullanılan bir biçim). Vedalaşırken resmi olarak “ДО СВИДАНИЯ” (da_svida’niya) denir. Deyim şahıssız ve “buluşmaya kadar” demektir.
Arkadaş arkadaşa “ПОКА’!” ya da “ДАВА’Й!” der (son deyim halk arasına kullanılır). Türkçedeki “görüşürüz” – УВИ’ДИМСЯ – az rasgelen bir sözcük.
Şark kültüründe selam söyledikten sonra insanın durumunu sormak gerekir: Nasılsın? Durumun nasıl, iyi mi? Rus kültüründe öyle bir şey söylemek mecburiyeti yok. Eğer sormak istiyorsanız, “КАК ДЕЛА?” (kag_dila’ – “işlerin nasıl?” - şahıssız) ya da “КАК ПОЖИВАЕШЬ?” (kak pajiva’iş – “nasıl yaşıyorsun?” - 2.şahıs tekil) diyebilirsiniz.
Bir eve gelirken evdekiler size “ДОБРО’ ПОЖА’ЛОВАТЬ!” yani “Hoşgeldin(iz)” söyler. “Hoş bulduk” gibi cevap Rusçada yok. Teşekkür etmek veya bir şey söylememek gerekiyor. Bir insanla ilk tanışmada, o adını söyledikten sonra “РАД(А) ПОЗНАКОМИТЬСЯ” (ra’d(a) paznako’mitsya) ya da “ПРИЯ’ТНО ПОЗНАКО’МИТЬСЯ”(priya’tna paznako’mitsya) denir. Deyimin ikisi de “(tanıştığımıza) memnun oldum” demektir.
Birinci deyimde “РАД” sözcüğünü erkek, “РАДА” sözcüğünü kadın söyler. İkinci deyim şahıssız.
9. Sahiplik zamirleri
Rusçada 1. ve 2.şahıs sahiplik zamirleri, bağlı olduğu sözcüğe göre eril, dişil, nötr cins ya da çoğul şeklinde olur. 3.şahıs zamirlerin bütün cinsler, sayılar, haller için bir şekli var. Bütün zamirler hale göre değişir. Biz şimdi sadece yalın haline bakalım.
Görebildiğiniz gibi 3.şahıs eril ve nötr cins biçimleri aynı. 1. ve 2. şahısta eril biçimleri ünsüzle, dişil biçimleri “A”/”YA” ile, nötr cins “E”/“YO” ile, ve çoğul biçimleri “İ” ile sona eriyor.
Sahiplik zamirleri isimle kullanmasında isime hiçbir ek gelmez.
Kullanma örnekleri:
МОЙ БРАТ – (benim) kardeşim ТВОЙ СЫН – (senin) oğlunМОЯ СЕСТРА – kız kardeşim ТВОЯ ДОЧЬ - kızın МОЁ ОКНО – pencerem
ТВОЁ ДЕЛО - işinМОИ ДЕТИ – çocuklarım ТВОИ ДЕЛА - işlerin НАШ ДЕДУШКА – (bizim) dedemiz
ВАШ РЕБЁНОК – (sizin) çocuğunuz НАША БАБУШКА – nenemiz ВАША КОШКА - kediniz
НАШЕ ДЕЛО - işimiz ВАШЕ ОКНО – pencereniz НАШИ СТУДЕНТЫ - talebelerimiz
ВАШИ ДЕТИ - çocuklarınız ЕГО ЖЕНА - onun(erkeğin) karısı ЕЁ МАШИНА – onun(kadının) arabası
ЕГО БРАТ - kardeşi ЕЁ МУЖ - kocasıЕГО ОДЕЯЛО - yorganı ЕЁ ОКНО - penceresi
ЕГО ДЕТИ – çocukları ЕЁ КОШКИ - kedileri ИХ ДОМ – onların evi(evleri) ИХ КОШКА – onların kedisi(tekil)
ИХ МАШИНА - arabaları ИХ КОШКИ – onların kedileri(çoğul)ИХ ОКНО – pencereleri
10. “A” edatı
Bu edatın Rusçada kullanımı çok geniştir. “Ya”, “Peki”, “İse” yerine kullanılabilir, bazen Türkçede bir edat olmadığı yere gelebilir (karşı çıkma ya da ters duruma düşme olayı varsa).
Örnekleri:
Ты кто? – Я Mexmet. А ты кто?
Sen kimsin? – Ben Mehmet. Ya sen kimsin?
Как поживаешь? – Хорошо. А ты?
Nasılsın? – İyiyim. Ya sen?
Я дома, а Ахмед на работе.
Ben evdeyim, Ahmet ise işte.
Он не Ахмед, а Mexmet.
O Ahmet değil, Mehmet.
Это не моя мама, а моя тётя.
Bu annem değil, teyzem.
Это не наша кошка, а ваша.
Bu bizim değil, sizin kediniz.